Dla niektórych osób  pobyt na świeżym powietrzu i spożywanie posiłków poza domem wiąże się z ryzykiem silnej reakcji alergicznej spowodowanej ukąszeniem owadów, pyleniem roślin czy zjedzeniem uczulającego nas produktu. W takich sytuacjach niezbędna jest adrenalina, która powodując skurcz naczyń krwionośnych, szybko likwiduje objawy wstrząsu anafilaktycznego, czyli nagłej, ciężkiej i zagrażającej życiu reakcji alergicznej. Warto jednak pamiętać, że jest to substancja, która wymaga właściwego przechowywania i zachowania należytej ostrożności podczas stosowania – w przeciwnym razie, zamiast stanowić ratunek, może wywołać niepożądane efekty uboczne lub po prostu nie zadziałać w krytycznej sytuacji.

Adrenalina jest lekiem wydawanym na receptę, dlatego jej zakup jest możliwy tylko po konsultacji z lekarzem. Najczęściej jest przepisywana przez alergologów osobom, u których podczas diagnostyki alergicznej, polegającej na wykonaniu testów skórnych lub z krwi stwierdzono silną nadwrażliwość na określone substancje, np. pyłki, jad owadów czy produkty spożywcze. Osoby, które nigdy nie miały wykonywanych takich testów, mogą nie być świadome ryzyka, dlatego – szczególnie w przypadku osób, u których kiedykolwiek wystąpiła silna reakcja alergiczna – bardzo ważna jest diagnostyka.

– Adrenalina to lek, który może uratować życie w przypadku nagłej, ciężkiej reakcji alergicznej. Ważne jest, aby osoby narażone na ryzyko anafilaksji miały zawsze przy sobie autowstrzykiwacz i wiedziały, jak go używać. Nie można też zapominać o najbliższych, aby mogli nam pomóc, również muszą być świadomi zagrożeń oraz mieć wiedzę jak postępować, kiedy pojawią się pierwsze objawy – podkreśla mgr farm. Paulina Milcz, z-ca kierownika Hurtowni Farmaceutycznej Pharmalink.

Jak przechowywać i stosować adrenalinę?

Adrenalina występuje w dwóch postaciach: ampułko-strzykawkach oraz w autowstrzykiwaczach, takich jak EpiPen. Substancja ta jest szczególnie wrażliwa na działanie światła i wysokich temperatur. Z tego względu najlepiej, aby była przechowywana w temperaturze pokojowej (15-25°C) lub lodówce, a w przypadku ampułkostrzykawek – w  temperaturze od 2 do 8°C, w oryginalnym opakowaniu chroniącym przed światłem, co pozwoli zachować jej stabilność i skuteczność. Adrenaliny nie wolno zamrażać, a przechowywanie jej poza lodówką, o ile temperatura nie przekracza 25 °C, jest możliwe tylko przez 6 miesięcy od momentu wyjęcia z lodówki, po czym lek należy zastąpić nowym. W czasie przechowywania poza lodówką ważne jest, aby zapisać datę wyjęcia i nie używać leku po upływie tego okresu. Adrenaliny nie należy też stosować, jeśli zauważymy zmianę zabarwienia lub zmętnienie roztworu. Przed otwarciem ampułki należy upewnić się, że cały roztwór znajduje się w jej dolnej części – w tym celu można delikatnie nią potrząsnąć lub postukać, aby ułatwić spłynięcie roztworu do dołu. Z punktu widzenia pacjenta zdecydowanie wygodniejszą formą podania adrenaliny są autowstrzykiwacze, które wyróżnia łatwość użycia i możliwość przechowywania w temperaturze pokojowej. W przypadku stosowania autowstrzykiwaczy (np. EpiPen) lek przechowuje się w temperaturze pokojowej do 25°C, w oryginalnym opakowaniu zabezpieczającym przed światłem. Takie postępowanie zapewnia skuteczność i bezpieczeństwo stosowania adrenaliny. Temperatura pokojowa nie oznacza, że lek może być pozostawiony gdziekolwiek, należy pamiętać, że np. wnętrze samochodu w pogodny, ciepły dzień mocno się nagrzewa i nie można pozostawiać w nim leków.

Ważne też, aby rodzina i bliscy osoby uczulonej wiedzieli, jak podać adrenalinę w warunkach domowych – lek, który posiadają alergicy, wstrzykuje się w mięsień uda od zewnętrznej strony. Nie zaleca się wstrzykiwać go w pośladek z uwagi na ryzyko przypadkowego wstrzyknięcia preparatu do żyły.

Kluczową rolę w zapewnieniu dostępności adrenaliny dla pacjentów odgrywają firmy specjalizujące się w świadczeniu usług logistycznych dla branży farmaceutycznej. 

– Transport adrenaliny musi odbywać się z zachowaniem wszystkich zasad bezpieczeństwa i tym samym gwarantować nienaruszalność jej właściwości fizykochemicznych. Kluczowe też jest dostarczenie leku w trybie pilnym, jeśli zaistniała taka potrzeba. Dostawy w terminie 24h, a nawet w czasie krótszym, czyli w trybie „cito”, do 6 godzin, są dla nas możliwe i niejednokrotnie podejmujemy się takich zleceń – podkreśla Paulina Milcz, ekspertka z Pharmalink.