W poprzednim numerze „Leku w Polsce” (nr03/2025) wyjaśniałam, skąd się wzięły łacińskie nazwy lues i syphilis. Kontynuując temat, opiszę etymologię nazw polskich określających wiadomą chorobę.
Zanim do nich przejdę, jeszcze kilka słów o terminie syphilis. Wiemy już, co opisywałam w poprzednim numerze, że nazwę stworzył włoski poeta Girolamo Fracastoro w swoim poemacie Syphilis sive morbus Galicus – „Syfilis albo choroba galijska” i wzięła się ona od imienia Syphilus, które nosił pewien pasterz. Skąd jednak takie imię i co ono oznacza? Teorii na ten temat jest kilka: 1. od wyrazu sysphilos – „przyjaciel świń”, gr. σῦς [sys] – „świnia” i φίλος [philos] – „przyjaciel, miłośnik”; 2. od wyrazu symphilos – „kochający wzajemnie”, od gr. συμφιλέω [symphileo] – „wzajemnie kochać”; 3. od imienia Sypilus – według mitologii imię syna Niobe, która została ukarana przez bogów śmiercią swoich wszystkich dzieci; 4. połączenie słów Sypilus + Phyllis, gdzie Phyllis to mitologiczne imię królewny trackiej, która z żalu za ukochanym zamieniła się w drzewo migdałowe, a jego kształt przypomina ludzi chorujących na kiłę.
Przejdźmy teraz do nazw polskich. Najstarszą wymienioną w tytule jest „franca” datowana na lata 1500–1502. Nazwa wskazuje na pochodzenie tej choroby z Francji. Termin „przymiot” w XVI w. znany był w znaczeniu „zaraza, choroba zaraźliwa”. Pochodzi od wyrazu „przymiotać się”, o chorobie – „przerzucić się, zarazić”. W obecnym znaczeniu rozpowszechnił go Wojciech Oczko w swojej publikacji Przymiot (1581 r.).
- Szczepienia przeciw błonicy
- Szałwia biała - potencjalne możliwości terapeutyczne
- Połączenie kwasu acetylosalicylowego, paracetamolu i kofeiny w łagodzeniu bólu głowy i migreny
- 10 miesięcy pozostało do obowiązkowego wyposażenia apteki w system do monitoringu temperatury i wilgotności!
- Nowe leki złożone zawierające semaglutyd w leczeniu otyłości
- Sok z imbiru jako źródło cennych składników o działaniu prozdrowotnym
- "Plebiscyt na Piątkę" dla branży zielarskiej
- Wybrane leki II generacji w leczeniu alergii